Inclusiviteit door samenwerking en toevallige ontmoeting

Zenzo maatschappelijk vastgoed ontwikkelt en realiseert sterke sociale leefomgevingen. Dat is veel meer dan alleen het neerzetten van gebouwen met de bijbehorende infrastructuur. Onze projecten zijn gericht op het ontstaan van sociale contacten en het bevorderen van inclusiviteit. Ze gaan over samenwerking en ontmoeting. Over het terugdringen van eenzaamheid en over een vitale leefomgeving. Maar hoe doe je zoiets? Bij Zenzo doen we dit door gebieden en gebouwen zo te ontwikkelen dat samenwerking en ontmoeting tussen de meest diverse gebruikers op een natuurlijke manier tot stand komt en daardoor vanzelfsprekend wordt. We combineren uiteenlopende functies met elkaar. Bijvoorbeeld wonen, zorg, onderwijs, sport, horeca en de kerk. Soms doen we dat zelfs in één gebouw. En dat richten we zo in dat gebruikers op een natuurlijke manier met elkaar in contact komen. Bijvoorbeeld doordat ze dezelfde entree gebruiken. Daar ontstaat dan toevallige ontmoeting en na verloop van tijd echte contacten. Zo hebben we al veel projecten ontwikkeld. Een voorbeeld van zo’n project is Kloosterkwartier in Veghel.

Kloosterkwartier wordt gerealiseerd op het voormalig kloosterterrein van de Congregatie der Zusters Franciscanessen in Veghel. Nu de congregatie al decennialang kleiner wordt, willen de zusters na 175 jaar aan dit gebied een nieuwe bestemming geven. Maar wel in de traditie van hun betrokkenheid bij de Veghelse samenleving. Dat betekent een bestemming met alle aandacht voor inclusiviteit. Kloosterkwartier moet een omgeving worden waarin iedereen mee kan doen en zich thuis kan voelen. Het gebied bestaat uit de voormalige kloostertuin met monumentale gebouwen die verbouwd gaan worden en een nieuwe bestemming krijgen. Een aantal oude gebouwen wordt nog vervangen en sommige zijn al vervangen door wooncomplexen en appartementen. Daar vind je nu heel verschillende woonvormen met allerlei typen bewoners. De bedoeling is dat zij op het terrein gebruik kunnen gaan maken van een mix van algemene voorzieningen en zorgvoorzieningen. Kloosterkwartier is ook de plek waar Leefgoed Veghel gestalte krijgt. Dit is een concept voor wonen, werken, leren en leven waarin het gedachtengoed van de zusters samenkomt en dat uiteindelijk voor heel Veghel bedoeld is. Samen met de zusters ontwikkelt en exploiteert Zenzo het Kloosterkwartier. Het is een bijzondere en vergaande manier van samenwerken. Coen Hendriks, partner bij Zenzo, is vanaf dag één bij het project betrokken. We vroegen hem wat er zoal op zijn pad kwam om Kloosterkwartier en Leefgoed tot leven te laten komen.

“Natuurlijk maken we plannen, maar uiteindelijk komt het erop aan dat je dingen doet. De eerste partijen die hier kwamen waren Labyrint en UniK. Labyrint heeft hier appartementen waarin jongeren beschermd wonen. UniK is een kinderdagverblijf voor unieke kinderen. Ze zitten in hetzelfde gebouw. Vanuit Zenzo stimuleerden we het om samen iets te doen. Om elkaar te leren kennen en ook om de kosten te drukken. Labyrint en UniK zijn toen de gemeenschappelijke ruimtes samen gaan gebruiken. Daar hebben we wel van geleerd. Dat samen gebruiken leidde namelijk al snel tot problemen. De jongeren van Labyrint gingen bijvoorbeeld de toiletten van UniK gebruiken. Op hun manier en natuurlijk volkomen logisch, maar er kwam gedoe van. Van uitbundig gebruik van wc-papier en roken op het toilet tot laten we zeggen ongelukjes na te veel biertjes. Enfin, toen we op een dag op die toiletten ook wietlucht roken dachten we wel: hebben we hier wel goed aan gedaan? En toch vonden we van wel, we moesten op zoek naar een oplossing. We spraken af om een tijdlang elke maandag de koppen bij elkaar te steken om samen de problemen te bespreken. En daaruit is iets heel moois ontstaan. Langzaamaan werden alle problemen opgelost. Er is een soort vriendschap ontstaan waarbij ze elkaar zijn gaan helpen en rekening houden met elkaar. De jongeren van Labyrint doen nu klussen voor UniK en trekken regelmatig met de kinderen op. En dat gaat heel soepel, ze vinden het leuk. Dat dit uit de eerste hobbels ontstaan is, heeft zeker ook te maken met de drive die instellingen als Labyrint en UniK hebben om iets te betekenen voor mensen, om ze te helpen om in hun kracht te komen. Maar het was ook de start van veel meer. Want samen met de jeu-de-boulesvereniging was dat het begin van Leefgoed.”

“Onze insteek is dat er in Kloosterkwartier ruimte is voor initiatieven waarbij bewonerssamenwerking en ontmoeting centraal staan. En daarbij gaat het echt om initiatieven en de behoeften van de mensen zelf. Nou de jeu-de boulesvereniging was op zoek naar een geschikte binnenruimte en wij hadden hier een enorme mooie ruimte beschikbaar. Dat was een voormalige gymzaal en later de eetzaal van de zusters. Maar nu stond die ruimte leeg. Met vrijwilligers van de jeu-de-boulesvereniging en onze hulp is deze ruimte helemaal opgetuigd en ingericht als overdekte jeu-de-boulesbaan. Daarbij hebben we afgesproken dat de vereniging voor het gebruik van de ruimte per lid een symbolisch bedrag rekent. De helft van die opbrengsten krijgen wij als verhuurder en de andere helft mogen ze zelf houden. Wij vonden die baan namelijk belangrijk om er toevallige ontmoeting te stimuleren, niet om er geld aan te verdienen. Uiteindelijk groeide de vereniging naar 150 jeu-de-boulspelers per week. Van het geld dat ze zelf verdienden hebben ze twee tafeltennistafels gekocht. Daardoor kan er nu ook tafeltennis gespeeld worden. Dat trekt ook weer mensen aan. Ook wordt de ruimte gebruikt door een school voor het opvoeren van toneelstukjes en er worden yoga- en meditatielessen gegeven. Zo is gaandeweg steeds meer vormgegeven aan wat wij graag willen. Dat is samenwerken en ruimtes delen. Daardoor is er meer ontmoeting en ontstaat vanzelf meer onderling contact. En zo kreeg dus ook Leefgoed Veghel – het concept dat wonen, werken, zorgen, leren en recreëren verbindt – hier in het kloosterkwartier voor het eerst concreet vorm. Later is dit nog verder uitgegroeid. Leefgoed is nu een stichting met als doel de huiskamer van Veghel te zijn. De stichting stimuleert en faciliteert Veghelaren en organisaties om samen oplossingen bedenken waardoor mensen meer voor zichzelf en voor elkaar gaan doen.”

“De zusters vervullen een belangrijke rol bij de ontwikkeling van Kloosterkwartier. Moeder-overste, zuster Gerda, bewaakt persoonlijk de Leefgoed-formule. Ik herinner me goed hoe ik daarvoor in het begin een presentatie had gemaakt. Die mocht ik bij zuster Gerda gaan presenteren. Ik had zo’n 50 of 60 slides en was enorm zenuwachtig. Maar al bij mijn derde slide klapte zuster Gerda met een ferm gebaar mijn laptop dicht. Coen zei ze: ‘Ik heb liever dat je begint’. En dat zit zo in de natuur van de zusters, gewoon aan de slag gaan. Dat is wat ze doen en wat de samenwerking zo fijn maakt. Ik maakte dat ook mee toen we de overeenkomst voor de ontwikkeling van Kloosterkwartier hadden getekend. Na de ondertekening stapte een van de zusters op me af. Ze feliciteerde me en vroeg wat we nog nodig hadden. Nou ja, we zochten nog een werkplek, dus dat antwoordde ik. Twee dagen later ging de telefoon. Er was een complete werkplek ingericht. Maar wel meteen aan het werk hè. Dat was ook de boodschap. De zusters houden niet van niets doen. Ze hebben ook een flinke vinger in de pap. Zijn ze het met een belangrijke beslissing niet eens, dan hebben ze een vetorecht. Dat hebben we zo afgesproken. Tegelijk leggen ze ons in de watten. Ook met kleine dingen. Zo werden we steeds voorzien van vitaminen in de vorm van sinaasappels. Want om aan de gang blijven, moet je ook gezond blijven natuurlijk. Het is echt een unieke samenwerking met de zusters.”

Zenzo Maatschappelijk Vastgoed is in heel Nederland actief met het ontwikkelen en realiseren van vastgoedprojecten in buurten en wijken. In al deze projecten staan ontmoeting, samenwerking en verbinding centraal. Wij vinden het belangrijk om gecombineerde woon- en werk- en leeromgevingen te creëren waarin iedereen mee kan doen en zich goed kan voelen. We doen dit in al onze vastgoedprojecten. Neem contact met ons op als je meer wilt weten over onze visie op een samenleving die iedereen kansen biedt.